درود بر ایرانیان و پارسی زبانان در سراسر جهان. به نظرم به عنوان یک ایرانی اگر ریشه در این خاک داریم باید حداقل یک بار ترجمه فارسی منشور کورش بزرگ را بخوانیم و برای دیگران تعریف کنیم. باید به بزرگان این سرزمین و داشتن چنین تاریخ غنی افتخار کرد. لذا وظیفه خود دانستم تا در کنار آموزش زبان انگلیسی اشاره ای به این متن داشته باشم تا بیشتر با هویت خودمان و تاریخ کهن ایران آشنا شویم.
منشور کورش بزرگ، که به عنوان “منشور حقوق بشر” نیز شناخته میشود، یک لوح گلی است که در سال ۵۳۹ قبل از میلاد به دستور کورش بزرگ، بنیانگذار امپراتوری هخامنشی، نوشته شده است. این منشور به زبان اکدی و خط میخی نوشته شده و در آن به حقوق و آزادیهای مردم تحت سلطه امپراتوری هخامنشی اشاره شده است.
✅ کورش کیست؟
کورش شاه انشان و قبایل پارس بود. شهر انشان در محدوده شهر مرودشت کنونی بوده است. نیای بزرگ او قبایل پارس را با هم متحد کرده و حاکم پارس بود. کورش بعد از پدرش کمبوجیه اول شاه پارس شد و بعد از اصلاحات و ایجاد ارتشی منظم در مدت کوتاهی توانست بخش اعظمی از جهان را تحت فرماندهی خود قراردهد. امپراطوری هخامنشیان بزرگترین در تاریخ بوده است.
✅هخامنشیان چه کردند؟
هخامنشیان علاوه بر اختراعات و ابداعات، یکسان سازی ارزش پول و ضرب طلا، واحدهای اندازه گیری، اختراع پست و چاپارخانه، ساخت راه شاهی و جاده سازی با قیر و سنگ، ایجاد فصل شکار ممنوع و مناطق حفاظت شده، ساخت ناوگان دریایی و ناوهای جنگی، برقراری آزادی دینی، ساخت بناهای تقویمی، ایجاد نظام حقوقی برای کارکنان دولت، قوانین حقوق بشر و ابتکارات در پوشاک که امروزه مدل بین المللی است از کارهای این سلسله بزرگ به رهبری کورش برای ایران است.
✅ محتوای منشور:
- آزادی مذهبی: کورش در این منشور به آزادی مذهبی مردم اشاره میکند و تأکید میکند که هر قوم و ملتی حق دارد به خدایان خود عبادت کند.
- حقوق بشر: این منشور به نوعی نخستین سند حقوق بشر در تاریخ به شمار میرود. کورش به حقوق مردم و احترام به فرهنگها و سنتهای مختلف تأکید میکند.
- بازگشت به وطن: یکی از نکات مهم این منشور، اجازه به یهودیان برای بازگشت به سرزمین خود (یعنی اورشلیم) و بازسازی معبدشان است.
- حفظ فرهنگها: کورش به حفظ فرهنگها و زبانهای مختلف در امپراتوری خود تأکید میکند و به مردم اجازه میدهد که به شیوههای خود زندگی کنند.
✅ اهمیت تاریخی:
منشور کورش بزرگ به عنوان یکی از نخستین اسناد حقوق بشر در تاریخ شناخته میشود و تأثیر زیادی بر تفکر حقوق بشر در تاریخ بعدی داشته است. این منشور به عنوان نمادی از تساهل و احترام به حقوق بشر در تاریخ بشری مورد توجه قرار گرفته و در سالهای اخیر به عنوان یک منبع الهام برای جنبشهای حقوق بشری در سراسر جهان شناخته شده است.
✅ کشف و نگهداری:
این منشور در سال ۱۸۷۹ میلادی در بابل (عراق کنونی) کشف شد و هماکنون در موزه بریتانیا نگهداری میشود. این سند به عنوان یک میراث فرهنگی و تاریخی ارزشمند شناخته میشود و به عنوان نمادی از تاریخ و فرهنگ ایران باستان مورد احترام است.
🔷متن منشور کورش🔷
منم کوروش، شاه جهان، شاه بزرگ، شاه دادگر، شاه بابل، شاه سومر و اکد، شاه چهار گوشه جهان.
پسر کمبوجیه، شاه بزرگ، شاه انشان ،نوه کوروش، شاه بزرگ، نبیره چیش پیش، شاه بزرگ ، شاه انشان … از دودمانی که همیشه شاه بوده اند و فرامانروائی اش را « بل » و « نبو » گرامی می دارند و با دل خوش پادشاهی او را خواهان هستند .
آنگاه که بدون جنگ و پیکار وارد بابل شدم، همه مردم مقدم مرا با شادمانی پذیرفتند. در بارگاه پادشاهان بابل بر تخت شهریاری نشستم . مردوک خدای بزرگ، دل های مردم بابل را به سوی من گردانید زیرا من او را ارجمند و گرامی داشتم. او بر من، کوروش که ستایشگر او هستم و بر کمبوجیه پسرم، و همچنین بر ایل و تبار، و همه سپاهیان من، برکت و مهربانی ارزانی داشت. ما همگی شادمانه و در صلح و آشتی مقام بلندش را ستودیم. به فرمان « مردوک »، همه شاهان بر اورنگ پادشاهی نشسته اند.
همه پادشاهان از دریای بالا تا دریای پایین، همه مردم سرزمین های دوردست، از چهارگوشه جهان، همه پادشاهان « آموری » و همه چادرنشینان مرا خراج گذاردند و در بابل روی پاهایم افتادند. از… ، تا آشور و شوش من شهرهای « آگاده »، اشنونا، زمبان، متورنو، دیر، سرزمین گوتیان و همچنین شهرهای آنسوی دجله که ویران شده بود را از نو ساختم . فرمان دادم تمام نیایشگاه هایی را که بسته شده بود، بگشایند. همه خدایان این نیایش گاه ها را به جاهای خود بازگرداندم.
همه مردمانی را که پراکنده و آواره شده بودند، به جایگاه های خود برگرداندم و خانه های ویران آنان را آباد کردم. همچنین پیکره خدایان سومر و اکد را که « نبونید »، بدون هراس از خدای بزرگ، به بابل آورده بود، به خشنودی مردوک «خدای بزرگ» و به شادی و خرمی به نیایشگاه های خودشان بازگرداندم. باشد که دل ها شاد گردد.
باشدکه خدایانی که آنان را به جایگاه های نخستین شان بازگرداندم، هر روز در پیشگاه خدای بزرگ برایم خواستار زندگی بلند باشند، چه بسا سخنان پُربرکت و نیک خواهانه برایم بیابند و به خدای من « مردوک » بگویند: کوروش شاه، پادشاهی است که تو را گرامی می دارد و پسرش کمبوجیه نیز همینطور.
اینک که به یاری «مزدا» تاج سلطنت ایران و بابل و کشورهای چهارگوشه جهان را به سرگذاشته ام اعلام می کنم که تا روزی که زنده هستم و مزدا توفیق سلطنت را به من می دهد دین و آئین و رسوم ملت هایی را که من پادشاه آنها هستم محترم خواهم شمرد و نخواهم گذاشت که حکام و زیر دستان من دین، آئین و رسوم ملت هائی که من پادشاه آنها هستم یا ملت های دیگر را مورد تحقیر قرار بدهند یا به آنها توهین نمایند.
من از امروز که تاج سلطنت را به سر نهاده ام تا روزی که زنده هستم و مزدا توفیق سلطنت را به من می دهد هرگز سلطنت خود را بر هیچ ملتی تحمیل نخواهم کرد و هر ملتی آزاد است که مرا به سلطنت خود قبول کند یا نکند و هرگاه نخواهد مرا پادشاه خود بداند من برای سلطنت آن ملت مبادرت به جنگ نخواهم کرد.
من تا روزی که پادشاه ایران هستم نخواهم گذاشت کسی به دیگری ظلم کند و اگر شخصی مظلوم واقع شد من حق وی را از ظالم خواهم گرفت و به او خواهم داد و ستمگر را مجازات خواهم کرد. من تا روزی که پادشاه هستم نخواهم گذاشت مال غیر منقول یا منقول دیگری را به زور یا به طریق دیگر بدون پرداخت بهای آن و جلب رضایت صاحب مال, تصرف نماید.
من تا روزی که زنده هستم نخواهم گذاشت که شخصی دیگری را به بیگاری بگیرد و بدون پرداخت مزد وی را به کار وا دارد.
من امروز اعلام می کنم که هر کسی آزاد است که هر دینی را که میل دارد بپرستد و در هر نقطه که میل دارد سکونت کند مشروط بر اینکه در آنجا حق کسی را غصب ننماید و هر شغلی را که میل دارد پیش بگیرد و مال خود را به هر نحو که مایل است به مصرف برساند مشروط بر اینکه لطمه به حقوق دیگران نزند.
هیچ کس را نباید به مناسبت تقصیری که یکی از خویشاوندانش کرده مجازات کرد. من برده داری را برانداختم. به بدبختی های آنان پایان بخشیدم.
من تا روزی که به یاری مزدا زنده هستم و سلطنت می کنم نخواهم گذاشت که مردان و زنان را به عنوان غلام و کنیز بفروشند. حکام و زیر دستان من مکلف هستند که در حوزه حکومت و ماموریت خود مانع از فروش و خرید مردان و زنان بعنوان غلام و کنیز بشوند و رسم بردگی باید به کلی از جهان برافتد.
از مزدا خواهانم که مرا در فراهم کردن آسایش برای مردم ایران، بابل و چهارگوشه جهان یاری دهد.( طلب یاری از پروردگار را چند بار در این متن دیدیم)
✅ نتیجه گیری
پروردگار را سپاس می گویم که در کشور بزرگ و باستانی که قدیمی ترین کشور جهان است چشم به جهان گشودم و از دوران جوانی که خودم را شناختم در جهت ارتقای علم و فرهنگ دانش آموزان عزیزم در 14 استان کشور تلاش کردم. بعد از دیدن برخی از کشورها و مقایسه فرهنگ و تاریخ آن ها متوجه شدم که بسیاری از جشن ها را از روی فرهنگ ما کپی کردند و اصل داستان برای کشور عزیز و زبان پارسی بوده است. این کشورها 200 سال هم تمدن ندارند و در برابر تاریخ کشور ما حرفی برای گفتن ندارند ولی …… .
مردم ایران در تاریخ باهم اتحاد داشته اند و از ثروت خود برای هنر، زیبایی و کارهای نیک استفاده می کردند. همانطور که دیدیم کورش هم در متن منشور چند بار خدای بزرگ و مزدا در طول حکومت خود طلب یاری کرد و موفقیت های خود را از حمایت او و مردم بیان کرد.
بسیاری از کارگردانان هم فیلم هایی بسیاری با استفاده از شخصیت های داستانی شاهنامه فردوسی و اسطوره های ایرانی ساختند مانند ارباب حلثه ها یا بازی تاج و تخت و غیره ولی نامی از آن نیاوردند تا اینکه در یکی از برنامه ها سرانجام حقیقت را گفتند.
سرگذشت ما ایرانیان به طور مستند روی سنگ نوشته ها در شهرهای مختلف و حتی در دنیا به صورت واقعی و مستند نوشته شده و این ثروت و هنر از دوران هخامنشیان و ساسانیان و مادها در جای جای این کشور ثبت شده که در دنیا به مانند آن ها وجود ندارد.
روزی نیست که افسوس نخوریم که چرا از آن ها به خوبی نگهداری نمی شود و حتی برخی عامدا روی آن ها اسم می نویسند و چرا میلیاردها دلار ثروت توریست و گردشگری از بازدید آن ها نصیب کشور نشده است و سوال های بسیاری در ذهن هر ایرانی وطن پرست………
به هر حال با این مقاله و افزایش دانش خودم نسبت به فرهنگ و تاریخ سرزمینم حداقل دین خودم را به کورش بزرگ ادا کردم و امیدوارم از خواندن متن این منشور که قوانین حقوق بشر را از روی آن الگو گرفتند لذت ببرید و به امید روزی که همه گنج ها و آثار و این منشور به کشور باز گردد.